Biblioteca

Cando decides estudar Filoloxía Galega non che din toda a verdade. Ocúltanche desde un principio un feito non menor. Vas enfermar. Si, ano tras ano, paulatinamente, os síntomas irán a máis e o mal acabará sendo crónico nos máis dos casos. Apenas coñezo a ninguén que zafase. Talvez como a doenza non ten nome ninguén cho advirte. Ningún díptico promocional da carreira, ningún profesor ou profesora nas primeiras aulas. É cousa túa íreste dando conta aos poucos… Seguramente sexa así noutras filoloxías, non digo que non. Eu falo da miña. E seguramente mesmo noutras carreiras. Tampouco o nego. Só direi que nas librarías de vello é difícil atopar unha gramática ou un manual de fonoloxía. As xentes da filoloxía somos xente agradecida e non nos desprendemos así por así dos libros. Quizais ten a ver máis coas persoas. Haberaas máis propensas ca outras e a escolla académica non fai máis que adscribirte a un grupo de risco. A saber… O caso é que estou enfermo e pouca solución lle vexo. E coma min moita xente da miña quinta, moita da que me precedeu e, sospeito, moit@s d@s que viñeron atrás. A falta de nome científico, eu chámolle a “enfermidade dos libros”.

Ao principio, como dicía, apenas te dás conta. Coa túa economía estudantil preparándose para o cambio de moeda vas adquirindo algún que outro exemplar. Ti e as xentes da túa promoción. Cadaquén co seu criterio. Acorde cos seus gustos ou preferencias. Aquel volume que consideras de vital importancia para a túa carreira (o que na xerga chamamos un “tavani”) e non queres suplir colléndoo na biblioteca ou tirando de fotocopias (os PDF daquela aínda non eran tan frecuentes). E tamén te vas dando os primeiros caprichos literarios. Quizais aí é cando todo comeza a descontrolarse. Un capricho leva a outro e xa se sabe. O caso é que avanzas na carreira, superas materias e o fardel de libros a gañar peso de xuño en xuño.

Axiña descobres unha cousa que se chama presentacións oficiais de libros. E alá vas que te afeccionas a elas e aumentas a túa carga vírica. E digo oficiais para me referir ás organizadas polas institucións. Consello da Cultura, Real Academia Galega, Consellaría de Cultura… Na Compostela de finais dos noventa e comezos de século co perezvarelismo no máis alto e en pleno período inter-Xacobeos, as presentacións de libros eran algo tan habitual como a droga dos oitenta na Sagrada Familia coruñesa. Se eras un pouco espelido e tiñas unha boa rede de informantes (falo duns tempos en que non había móbiles intelixentes), era fácil acabar un curso cuns cantos exemplares pola cara. Club de Prensa, Igaem, Paraninfo da USC, Sargadelos… Que máis daba o lugar. Calquera era bo e cara a el corrías. O que importaba é que agasallasen co libro. Tampouco se miraba moito se ía haber petiscos ou non. Mellor desde logo a primeira opción, pero as preguntas e as conversas do antes e despois eran sobre o que realmente importaba: E darán o libro?; Pilla un para min se podes!; Déronvolo ao comezo ou tiveches que agardar?

E sacas a carreira e deixas a facultade e outra cousa non, pero o mal dos libros lévalo contigo no corpo. Se entras de bolseir@ nunha institución como as mencionadas nada máis comunicarcho e comezas a salivar porque xa te estás facendo á idea de que vas ter acceso ao seu catálogo de publicacións. A túa biblioteca segue medrando, as dos teus colegas tamén. Ensínanche a súa casa e mentres che explican non sei que da tarima flotante ti xa tes os ollos postos na súa biblioteca. E nela recoñeces moitos irmáns xemelgos dos teus e comprendes mellor aínda o porqué da amizade. E viaxas e volves con libros das viaxes. E na túa cidade abren o Fnac ou a Casa del Libro e convértelos en zonas de obrigado paseo para ver novidades (ata cando vas ao Carrefour cada Nadal a polo turrón non podes facer por menos que pasar polos corredores dos libros!). E fálanche dunha libraría de vello e alí que vas a meter o fociño a ver que se respira. E no traballo ves un carro cheo de exemplares para destruír e aínda te asomas non vaia ser que entre tanta memoria anual de xestión e demais volumes de responsabilidade social corporativa se coase algunha xoia que coidas interesante. E estás pendente das coleccións dos xornais e dos sorteos nas redes sociais. E un día descobres Todocoleccion.com e cres morrer!

Quedas con colegas de pascuas en Ramos e nalgún momento da conversa-café sae o tema dos libros. E reveládesvos as últimas adquisicións en voz baixa con complicidade, confianza, un chisco de vergonza e certo malestar pasaxeiro. Coma quen comenta que ten a sogra moi maliña no hospital e os médicos xa non dan nada por ela. Sabédesvos cómplices nese afán por mercar libros, por almacenalos e facervos coa súa compaña. Por miralos e pensar para un mesmo que aínda o tes pendente, pero aí está. De aí non se move. Hai o pracer de ler un libro, pero tamén hai o pracer de pensar que o vas ler algún día que aínda está por chegar.

E por que conto todo isto? Pois porque en vésperas das Letras me deu por rematar coa ordenación da biblioteca que comezara cando o confinamento era máis severo. Hai cousas que requiren o seu tempo e a biblioteca persoal é unha delas. Hai, ademais, un estraña felicidade niso de mover os libros dun lado para outro. Ser filólogo e acabar traballando de bibliotecario ou de libreiro debe converter a túa vida nun festival de endorfinas. Parástesvos a pensar cada canto hai que renovar a disposición dos libros nunha casa? Un merca un colchón e dinche que cada ano lle deas a volta e aí me tendes a min todos os primeiros de xaneiro a voltas co meu (vaia confidencias vos conto!). Pero cos libros que acontece? Que facemos con eles? Cando é un bo momento para desaletargalos? Da carreira saes cun chisco de formación filolóxica, pero con cero formación en biblioteconomía.

E iso é así a pesar de que ordenar libros é unha tarefa ardua e chea de decisións. Que criterio utilizas para distribuílos? Temática? Editorial? Cores? Tamaño? Idioma? Xénero? Como ningún che convence (todos teñen pros e contras) optas por unha especie de mestura. E mentres estás ao choio descobres os libros que tes emprestados e non son teus, pregúntaste como é posible que tiveras xuntos, lombo con lombo, Neurociencia para Julia de Xurxo Mariño e ¿Por qué luchamos los vascos? de Fernando Alonso, ou sentas un momento e tentas lembrar en que momento estendiches a man para que alguén che entregase o volume Máis aló da nación unificadora: en defensa do federalismo multinacional de Alain Gagnon. Libros que son teus, nin sabías deles e nin sabes como viñeron dar onda ti, pero aí están e non fan mal ningún. Por descubrir ata descobres que tes dous exemplares dun mesmo libro e como o día estaba aburrido fas de Jordi Hurtado e organizas un sorteo con preguntas nun grupo de WhatsApp.

E así botas unha tarde, ou dúas como me pasou a min. Tentando encher ocos, acomodalos do mellor xeito posible. Sabedor de que é unha ordenación máis, nin moito menos a definitiva e que durará o que durará porque, entre outras cousas, aínda non tes todos os libros teus contigo. Eses libros que tes en caixas, na casa propia ou na paterna, que sobreviviron ás túas mudanzas, non os quixeches deixar atrás, pero si están confinados. Só quen ten libros en caixas sabe o que se sofre por eles. Pero é un mal menor, un sufrimento polo que hai que pasar. Unha peaxe que hai que pagar. Ou iso ou xuntarte con todos os teus volumes e ter que comezar a facer descartes, pouco menos que coma na pesca, e iso non hai filólog@ que o aguante. Para iso tampouco estamos preparad@s.

Feliz Día das Letras a tod@s!!